تجربه کاربری UX چیست؟ این حروف مخفف عبارت User Experience به معنی تجربه کاربری است. تجربه کاربری نشان‌دهنده احساسی است که کاربر هنگام بازدید از یک سایت و استفاده از آن تجربه می‌کند. اما علت اهمیت User Experience چیست؟ چه تاثیری روی سئو دارد؟ آیا می‌توان آنرا اندازه‌گیری کرد؟ برای بهبود طراحی UX چه کار باید بکنیم؟
در این مقاله قصد داریم برای شما جزئیات بیشتری از تجربه کاربری و نحوه بهبود آن را بیان کنیم. پس با ما همراه باشید تا پاسخ تمام سوالاتی که در بالا مطرح شد را متوجه شوید.
1 تجربه کاربری UX چیست؟
تجربه کاربری همانطور که اشاره کردیم احساسی که کاربر هنگام بازدید از سایت دارد را نشان می‌دهد. تجربه کاربری یکی از سیگنال‌های مهم برای رتبه‌بندی سایت است که توسط الگوریتم‌های سئو گوگل در نظر گرفته میشود.
مثلا وقتی کاربر با هدف پیدا کردن چیزی که در ذهن دارد وارد یک سایت میشود و نمی‌داند در کجا باید به دنبال آن بگردد حس بدی پیدا می‌کند. اگر منو و المانها طوری چیده شده باشند که کاربر به راحتی بتواند مسیر درست برای رسیدن به آنچه که می‌خواهد را بیابد حس خوبی نسبت به سایت خواهد داشت.
تجربه کاربری خوب باعث ایجاد تعامل بین کاربر و سایت میشود. کاربر بیشتر در سایت می‌ماند (افزایش زمان حضور کاربر). همچنین ممکن است دیدگاه خود را در بخش نظرات مطرح کند، سایت را به علاقمندی‌های خود در مرورگر اضافه کند و بعدا مجددا به آن سر بزند.
گوگل متوجه همه اینها میشود و در جستجوهای بعدی کاربران، سایت‌هایی که تجربه کاربری خوبی داشتند را به جایگاه‌هایی بالاتر در نتایج جستجو می‌برد.
2 تفاوت رابط کاربری UI با UX یا تجربه کاربری چیست؟
رابط کاربری UI یا User Interface مفهومی است که گاهی با مفهوم تجربه کاربری اشتباه گرفته میشود. رابط کاربری در واقع شامل المان‌هایی است که برای ارتباط بین کاربر و سایت بکار می‌روند. دکمه‌ها، منوها، سایدبار، لینک‌ها و … المان‌هایی هستند که مورد استفاده کاربر قرار می‌گیرند. کاربر باید بتواند برای استفاده از سایت براحتی این آیتم‌ها را بکار ببرد.
اما تجربه کاربری احساسی است که در بکار بردن سایت به کاربر دست می‌دهد. کاربر به چه دلیل وارد یک سایت میشود؟ کاربر در واقع به دنبال رسیدن به یک محتوا یا استفاده از یک قابلیت در سایت است. در کل به دنبال تامین یک نیاز وارد سایت میشود. رابط کاربری ابزاری است که برای دسترسی به آن محتوا مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثل یک قاشق که برای خوردن غذا استفاده میشود.
تجربه کاربری مربوط به این است که چطور آن غذا را بخورید و چه حسی از آن به شما دست بدهد. یعنی چطور بتواند از آن محتوا استفاده کند و چه حسی به کاربر دست بدهد.
3 چطور می‌توان فهمید یک سایت تجربه کاربری خوبی ارائه می‌دهد یا خیر؟
معیار خوب یا بد بودن User Experience چیست؟ معیار خوب بودن آن، رفتار و تعامل کاربر با آن سایت است. این مثال را ببینید:
فرض کنید کاربری یک عبارت کلیدی را در گوگل جستجو می‌کند و گوگل نتایجی را برای او نمایش می‌دهد. کاربر نگاهی به اولین لینک می‌اندازد، اما تمایلی ندارد روی آن کلیک کند.
چرا که از توضیحات متا این لینک اینطور به نظر می‌رسد که محتوای صفحه پاسخگوی نیاز کاربر نیست. همچنین آدرس URL آن بسیار طولانی و نامفهوم است و مشخص نیست چه چیزی داخل صفحه قرار دارد.
کاربر به سراغ لینک دوم می‌رود و وقتی وارد صفحه میشود بلافاصه یک پاپ‌آپ ظاهر میشود. کاربر از طراحی سایت که بسیار شلوغ و سردرگم‌کننده به نظر می‌رسد خوشش نمی‌آید. بلافاصله بدون اینکه روی چیزی کلیک کند از سایت خارج میشود (پرش یا Bounce). به صفحه نتایج برمی‌گردد و روی لینک سوم کلیک می‌کند.
3.1 پس لینک دوم به دلیل طراحی UX نامناسب از طرف کاربر نادیده گرفته شد.
وقتی وارد صفحه میشود با یک صفحه تمیز و مرتب که دارای ساختار هدفمندی است مواجه میشود. منوها، سایدبار، پاورقی و المانها طوری تنظیم شده‌اند که کاربر کاملا متوجه ساختار سایت میشود و به راحتی می‌فهمد از کجا میتواند چیزی که در جستجویش هست را پیدا کند.
پس، از طریق منو وارد بخش‌های دیگر میشود و به راحتی مطلبی که به دنبالش بود را پیدا می‌کند. محتوایی که کاربر پیدا کرده بسیار کامل است و تمام سوالات ذهن او را پاسخ می‌دهد. پس نیازی نیست سایر سایت‌ها را بررسی کند.
بعد از مطالعه آن مطلب وارد لینک‌های دیگر که داخل مطلب قرار دارد میشود (لینک‌های داخلی و خارجی) و مطالب بیشتری را در سایت مطالعه می‌کند. بدین ترتیب زمان زیادی را در سایت می‌گذارند. قبل از بستن سایت، آنرا به موارد مورد علاقه خود در مرورگر اضافه می‌کند تا بعدا باز هم به آن سر بزند. سپس از سایت خارج میشود و مرورگر را می‌بندد. این یعنی لینک سوم یک تجربه کاربری عالی به کاربر ارائه داده است.
3.2 تجربه کاربری چه تاثیری روی سئو و رتبه سایت دارد؟
از روی رفتار کاربر در مثال قبل براحتی می‌توان فهمید که لینک اول و دوم به دلایل مختلف، تجربه کاربری خوبی ارائه نکردند. در مقابل، مورد سوم تجربه کاربری بسیار خوبی را ارائه کرده است.
مثلا اگر کاربر وارد یک لینک شود و بلافاصله به صفحه نتایج برگردد و همین کار را با لینک بعدی انجام دهد اصطلاحا پوگو استیکینگ کرده و این یک سیگنال منفی برای آن لینک‌ها به حساب می‌آید.
اگر مشابه این رفتار از طرف سایر کاربران در جستجوی مشابه دیده شود، گوگل کم کم لینک سوم را به جایگاه اول منتقل می‌کند و احتمال دارد لینک‌های شماره یک و دو را به جایگاه‌های پایینتر تنزل دهد. با یک مثال ساده متوجه شدید که چگونه تجربه کاربری میتواند روی سئو سایت و رتبه آن در صفحات نتایج گوگل SERPs تاثیر بگذارد.
اولویت اول گوگل، کاربر است. دوست دارد نتیجه‌ای را در صفحه نتایج به کاربر نمایش دهد که بهترین باشد. یعنی کاربر از آن نتیجه رضایت داشته باشد و به خواسته خود برسد. بعد از مدتی، هر سایتی که رضایت بیشتری را برای کاربر فراهم کند جایگاه بهتری را در نتایج پیدا می‌کند.
پس حتما به سیگنال‌های تجربه کاربری توجه کنید و سعی کنید آنرا بهبود ببخشید تا رتبه بهتری بگیرید. اما سیگنال‌های UX چیست؟
سیگنال‌های تجربه کاربری عبارتند از:
- نرخ کلیک ارگانیک (Organic CTR)
- نرخ پرش
- دوئل تایم یا زمان حضور کاربر در سایت
- پوگواستیکینگ (Pogo Sticking)
4 راه‌های بهینه‌سازی User Experience چیست؟
سیگنال‌های تجربه کاربری را شناختیم و فهمیدیم که اگر این سیگنال‌ها خوب باشند، کاربر از سایت رضایت دارد. حال می‌خواهیم ببینیم چه چیزی باعث رضایت کاربر میشود.
با دانستن این موضوع می‌توان روی این موارد تمرکز کرد و آنها را بهینه‌سازی کرد. در ادامه مواردی که می‌توانند باعث جلب رضایت کاربر شوند را بیان می‌کنیم. برای داشتن طراحی UX بهینه و مطلوب می‌توانید از این نکات استفاده نمایید. ببینیم تاثیر هر کدام بر User Experience چیست.
4.1 تاثیر طراحی زیبا، کاربرپسند و مرتب سایت در User Experience چیست؟
طراحی زیبا و کاربر پسند باعث جذب مخاطب میشود. وقتی کاربر وارد سایت شما میشود اولین چیزی که میتواند نظر او را جلب کند تا در سایت بماند، ظاهر سایت است. طراحی سایت سئوپسند یا کاربرپسند باعث بهبود تجربه کاربری UX میشود.
ظاهر یک سایت صنعتی مطمئنا با ظاهر یک سایت گل فروشی تفاوت دارد. باید با توجه به حوزه کاری آن سایت، قالبی مناسب برای آن در نظر گرفت و یک طراحی مناسب برای آن انجام داد. مثلا یک سایت خبری کمی شلوغ به نظر می‌رسد. اما اگر یک سایت آموزشی شلوغ باشد باعث گیج شدن کاربر میشود.
سعی کنید از تبلیغ و پاپ آپ زیاد در سایت نیز خودداری کنید چون برای کاربر آزاردهنده است.
افزودن اقلام و امکاناتی که باعث راحتی کاربر شود بسیار خوب است. مثلا اگر در ابتدای محتواهای متنی میزان زمان تقریبی مطالعه درج شود میتواند به کاربر کمک کند تا بهتر تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد مطلب را مطالعه نماید یا خیر.
4.2 طراحی UX با خودداری از بکار بردن فیلدهای زیاد برای ورود اطلاعات کاربر
وارد کردن مقدار زیادی اطلاعات در چندین فیلد داخل یک فرم بخصوص قبل از استفاده از یک امکان یا اپلیکیشن میتواند بسیار آزاردهنده باشد.
مثلا اینکه شما در اولین بازدید کاربر از سایت چندین بار از طریق پاپ‌آپ‌ها مختلف بخواهید که در سایت ثبت‌نام کند میتواند آزاردهنده باشد. اما آزاردهنده‌تر از آن این است که در فرم ثبت نام اطلاعاتی قرار دهید که اصلا ضروری نیستند. مثلا برای ثبت نام در یک سایت دانلود بسته‌های آموزشی نیازی به دانستن اطلاعات درباره خانواده شما نیست و هر فیلدی در این رابطه میتواند باعث آزار شود.
4.3 تاثیر واکنشگرا بودن سایت روی UX چیست؟
یک سایت واکنشگرا در تمام نمایشگرهای دیجیتالی مانند مانیتور یا گوشی موبایل یا تبلت به درستی نمایش داده میشود. یعنی اندازه سایت با اندازه صفحه نمایش تطبیق پیدا می‌کند و همه آیتم‌ها در آن نمایش داده می‌شوند.
تصور کنید که یک سایت در تبلت طوری بارگذاری شود که نیمی از عناوین داخل منو دیده نشوند و قابل کلیک نباشند. آیا کاربر از این موضوع رضایت خواهد داشت؟ قطعا خیر. این حس بدی به کاربر می‌دهد و تجربه کاربری بدی را القا می‌کند.
4.4 تاثیر راحتی استفاده از سایت در UX چیست؟
ساختارمند بودن سایت بسیار خوب است. مثلا اگر منو سایت طوری باشد که زیرمنوها همپوشانی زیادی باهم داشته باشند باعث گیج شدن کاربر میشود. دسته‌بندی مناسب خدمات، محصولات، مقالات و هر چیزی که در سایت موجود است باعث راحت شدن جستجو در سایت می‌گردد.
همچنین همه چیز باید شفاف و واضح باشد. دکمه‌ها و لینک‌ها در جاهای مناسب قرار داشته باشند. توضیحات مناسب برای گشتن در سایت و استفاده از امکانات سایت موجود باشد. بدین ترتیب کاربر راحت میتواند از سایت استفاده کند. استفاده راحت مساوی است با زمان حضور بیشتر در سایت. که این هم یک سیگنال مثبت در تجربه کاربری است.
4.5 تولید محتوای مفید، کامل و ساده جهت تجربه کاربری مطلوب
محتوای خوب محتوایی است که پاسخگوی نیاز کاربر باشد. روان و ساده نوشته شود و اشتباهات املایی نداشته باشد. کامل باشد و از منابع معتبر استخراج شده باشد. محتوای کپی شده یا تکراری (Duplicate Content) نباشد.
محتوای مفید و جامع که به درد کاربر بخورد باعث میشود کاربر همان مطلب را مطالعه کند و نیاز به بازگشتن و کلیک روی لینک‌های دیگر صفحه نتایج را حس نکند.
ضمنا سعی کنید محتوای بهینه‌شده (سئوشده) به کاربر ارائه دهید. چنین محتوایی نظم و انسجام خاصی هم دارد.
استفاده از لغات عجیب و غریب و نامفهوم نیز میتواند تاثیر منفی روی تجربه کاربری داشته باشد. هرچقدر یک متن ساده‌تر نوشته شده باشد بهتر و راحتتر در ذهن مخاطب هدف شما تاثیر خواهد گذاشت. پس از بکار بردن اصطلاحات سنگین و غیرقابل درک خودداری نمایید و تا حد ممکن ساده و روان بنویسید.
4.6 افزایش سرعت سایت نیز در بهبود تجربه کاربری تاثیرگذار است
آیا می‌دانید تاثیر سرعت سایت بر تجربه کاربری چیست؟ سرعت بارگذاری صفحات وب سایت باید طوری باشد که کاربر را راضی نگه دارد. کاربر امروزی صبر و حوصله زیادی در صفحات وب به خرج نمی‌دهد. اگر بارگذاری صفحه زیاد طول بکشد از بازدید آن منصرف میشود و صفحه را می‌بندد. یعنی یک سایت کند تجربه کاربری نامناسبی ارائه می‌دهد.
سرعت سایت اگر خوب باشد کاربر راحتتر میتواند از صفحه‌ای به صفحه دیگر برود و در سایت بچرخد. اما اگر بخاطر کندی سایت، از آن خارج شود به این معنی است که سایت، تجربه کاربری بدی را ارائه کرده است.
اگر سایت شما وردپرسی است، برای اینکه این آیتم را تقویت کنید می‌توانید از مقاله “افزایش سرعت سایت وردپرسی“ استفاده نمایید.
5 جمع بندی
امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. در این مطلب به طور خلاصه گفتیم که تجربه کاربری چیست و چه تاثیری بر سئو دارد. همچنین راههایی برای بهبود تجربه کاربری بیان کردیم. UX چیست؟ UX همان تجربه کاربری است و نشان دهنده احساسی است که کاربر در ایتفاده از سایت پیدا می‌کند.
در طراحی UX به این موضوع دقت می‌کنیم که کاربر راحت باشد و بهترین حس را در بکار بردن سایت داشته باشد.
شاید جالب باشد که بدانید اگر سایت شما بهترین امکانات را داشته باشد، اما تجربه کاربری خوبی ارائه ندهد مطمئنا بسیاری از کاربران را از دست خواهد داد. کاربرانی که ممکن بود با یک طراحی UX مناسب تبدیل به مشتری شما شوند.
اگر UX مناسبی نداشته باشید باعث می‌شوید کاربران به سمت سایر سایت‌ها بروند و دیگر سمت شما نیایند.
